სიმსუქნე და ბარიატრიული ქირურგია

 ბარიატრიული ქირურგია არის საერთო სახელი, რომელიც მიენიჭება პრაქტიკის კომპლექტს, რომელიც დაგეხმარებათ წონის დაკლებაში.  იმ შემთხვევებში, როდესაც წარმატებული შედეგების მიღება შეუძლებელია დიეტის, ვარჯიშის და მედიკამენტური თერაპიის შემდეგ ჭარბ წონიან პაციენტებში, შეიძლება გამოყენებულ იქნას ბარიატრიული ქირურგია.  სიმსუქნის ქირურგიაში შესრულებულ ოპერაციებს ასევე ბარიატრიულ ქირურგიას უწოდებენ.  ბარიატრიული ქირურგია მოიცავს დახურული ქირურგიის მეთოდით შესრულებულ სხვადასხვა ოპერაციებს.  ამ ოპერაციების შერჩევა ხდება პაციენტზე გამოყენებული ტესტების სერიით და ამ ტესტებს აფასებს ექიმი და ეკითხება პაციენტს.

სიმსუქნის მიზეზები, რომლებიც გავრცელებულია მთელ მსოფლიოში, შემდეგია:

•  • არასწორი კვების ჩვევები
•  • გადაჭარბებული კალორიების მიღება
•  • მჯდომარე ცხოვრების წესი
•  • ასაკი
•  • ჰორმონალური ფაქტორები
•  • სქესი
•  • გენეტიკა
•  • პიროვნების ფსიქოლოგიური მდგომარეობა
•  • კულტურული ფაქტორები
•  • მოწევა და ალკოჰოლის მოხმარება
•  • დაბალკალორიული და შემზღუდველი დიეტის ხშირი ინტერვალებით განხორციელება

სიმსუქნის ყველაზე ძირითადი სიმპტომებია ორგანიზმში ცხიმოვანი ქსოვილის გადაჭარბებული დაგროვება. ამასთან ერთად  არის სხვა სიმპტომებიც.  ეს სიმპტომები შემდეგია:

•  • ჭარბი ოფლიანობა
•  • Ჰაერის უკმარისობა
•  • ზურგისა და სახსრების ტკივილი
•  • სწრაფი დაღლილობა
•  • კანის პრობლემები
•  • ძილის აპნოე და ხვრინვა
•  • ფსიქოლოგიური პრობლემები და დაბალი თვითშეფასება

 ტექნოლოგიის განვითარებამ ბარიატრიულ ქირურგიას სხვადასხვა ტექნიკის გამოყენების საშუალება მისცა.  ამრიგად, ქირურგიული ჩარევა და სიმსუქნის მკურნალობა შეიძლება ჩატარდეს სხვადასხვა ტიპის პაციენტებისთვის.  ამ ოპერაციებისა და მკურნალობის არჩევანს ასევე განსაზღვრავს ექიმის მიერ ჩატარებული ტესტები და დაკვირვებები და გადაწყვეტილება მიიღება პაციენტთან გასაუბრების დროს.

კუჭის ბუშტი

 კუჭის ბალონის გამოყენება ერთ-ერთი უმარტივესი მეთოდია, რომელიც ხელს უწყობს წონის დაკლებას.  ამ მეთოდით ჰაერით ან სითხით სავსე ბუშტს ათავსებენ მსუბუქი ანესთეზიით და ამ პროცესს საშუალოდ 15-20 წუთი სჭირდება.  კუჭის ბუშტის მოთავსებით კუჭის კვებითი ტევადობა იკლებს და ადამიანი სწრაფად ნაყრდება.  ეს მეთოდი ეხმარება პაციენტებს დააჩქაროს წონის დაკლების პროცესი.  კუჭის ბუშტის ხანგრძლივობა კუჭში 6 თვიდან 1 წლამდეა.  ამ პერიოდის ბოლოს ბუშტს აშორებენ მარტივი ენდოსკოპიური მეთოდით 5-6 წუთში.  ამ მეთოდის უპირატესობა ის არის, რომ ის არის მარტივი მეთოდი და არ იწვევს პაციენტში მუდმივ ცვლილებებს.  თუმცა, თუ პაციენტი გააგრძელებს რუტინას, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს წონაში მატება მის ცხოვრების წესში ბუშტის ამოღების შემდეგ, ამან შეიძლება გამოიწვიოს დაკარგული წონის აღდგენა მოკლე დროში.  ამ მიზეზით, დიდი მნიშვნელობა აქვს კუჭის ბალონის პროცედურის შემდეგ რეგულარულ და დაბალანსებულ დიეტაზე ზრუნვას და ვარჯიშს.

კუჭის მილის (გასტრექტომიის მკლავი)

  გასტრექტომიის გამოყენება წონის დაკლების ერთ-ერთი ყველაზე ხშირად გამოყენებული მეთოდია მთელ მსოფლიოში.  ამ მეთოდის ფარგლებში ხდება კუჭის 80-90% ამოღება და კუჭის მილაკად გადაქცევა.  ეს ამცირებს ადამიანის კალორიების მიღებას.  კუჭის მილის შეტანას დახურული მეთოდით სჭირდება 1-2 საათი.  ოპერაციის შემდეგ შემდეგ პაციენტი საავადმყოფოში რჩება 2-3 დღე მისი მდგომარეობიდან გამომდინარე.  ოპერაციის შემდეგ 2 კვირის განმავლობაში სითხით  2 კვირის განმაბლობაში რბილ საკვებით და შემდეგ შეგიძლიათ გადახვიდეთ ნორმალურ დიეტაზე. თუმცა, ოპერაციის შემდეგ უნდა იზრუნოთ საკვების ზედმიწევნით ღეჭვაზე, მცირე ულუფებით ჭამის მიღებაზე, ვარჯიშზე და ვიტამინების მიღებაზე.  ასევე უნდა მოერიდოთ შაქრიან და კალორიულ თხევად საკვებს, რათა სწრაფად არ დაიბრუნოთ დაკარგული წონა.  ოპერაციის შემდეგ პაციენტები წონაში უმეტეს ნაწილს კარგავენ 1 წლის განმავლობაში, მაგრამ ეს მაჩვენებელი და ხანგრძლივობა განსხვავდება ადამიანში.

კუჭის შუნტირება( Gastric Bypass) (R-YGB)

 კუჭის შუტირება (R-YGB) მეთოდით, რომელიც ერთ-ერთი ფართოდ გავრცელებული პროცედურაა ბარიატრიულ ქირურგიაში მთელ მსოფლიოში, კუჭი ძირითადად იყოფა ორ ნაწილად დიდ და პატარა ნაწილებად.  თორმეტგოჯა ნაწლავი და წვრილი ნაწლავის ნაწილი თავიდანვე შემოვლებულია და უერთდება ახლად წარმოქმნილი წვრილი კუჭი.  კუჭის შემოვლითი გზა(ბაიპას), ის მიზნად ისახავს შეამციროს კალორიებისა და განახლებადი საკვების მიღება.  კუწის შუტირების (R-YGB) მეთოდი არის ერთ-ერთი მაღალი მეტაბოლური ეფექტურობის მქონე მეთოდი, რომელიც გამოიყენება სიმსუქნით გამოწვეული ჯანმრთელობის პრობლემების მოსაგვარებლად.  ამ მეთოდის შედეგად, პაციენტის მიერ განცდილი წონის დაკლება შეიძლება გაგრძელდეს საშუალოდ 1,5 წლის განმავლობაში, მაგრამ უნდა იყოს ცნობილი, რომ ეს პერიოდი განსხვავდება პაციენტიდან პაციენტში.  ამ მეთოდის შემდეგ პაციენტს უნდა ჩაუტარდეს ხშირი მეთვალყურეობა და გამოიყენოს ვიტამინის დანამატები.

კუჭის შუნტირება(Mini Gastric Bypass).

 კუჭის შუნტირება(Mini Gastric Bypass).   არის უფრო ადვილად გამოსაყენებელი ტიპის კუჭის ოპერაცია.  ამ ოპერაციის დროს იქმნება კუჭის გრძელი ჩანთა და წვრილი ნაწლავის ნაწილი შერწყმულია კუჭის ჩანთასთან.  Mini Gastric By-Pass არის მოკლევადიანი და იაფი მეთოდი.  ოპერაციის შემდეგ, პაციენტებს შეიძლება დასჭირდეთ ვიტამინის მხარდაჭერის გრძელვადიანი გამოყენება.

თორმეტგოჯა ნაწლავის გადამრთველი

 თორმეტგოჯა ნაწლავის გადართვის ოპერაცია, რომელიც ასევე ცნობილია როგორც გადართვა, არის ქირურგიული ოპერაცია, რომელიც აერთიანებს კუჭის შუნტირება(Mini Gastric Bypass)-ს და კუჭის ვერტიკალურ რეზექცია(Sleeve Gastrectomy)-ს .  თორმეტგოჯა ნაწლავის გადართვის ოპერაცია ხორციელდება ორ ეტაპად.  პირველი ნაბიჯი არის კუჭის 80%-ის ამოღება და დარჩენილი ნაწილის ვიწრო მილად ჩამოყალიბება.  ამ პროცესით კუჭი, რომლის მოცულობა 1,5-2 ლიტრია, იღებს 120 მლ მოცულობის მილის ფორმას.  მეორე ეტაპზე, კუჭთან დაკავშირებული წვრილი ნაწლავის გამოყოფით იქმნება ორი ცალკე გზა და საერთო არხი, რათა შეიქმნას კუჭის შუტირება.  ამ საფეხურებით განხორციელებული პროცედურის შემდეგ კუჭის მოცულობა იკლებს და პაციენტს ნაკლები საკვების მიღებით აღწევს გაჯერების შეგრძნებას. ამ მეთოდის შედეგად მცირდება წვრილ ნაწლავში საკვები ნივთიერებების გზა და შედეგად საკვებიდან დარჩენილი კალორიების რაოდენობა მცირდება, რადგან საკვები ნივთიერებები ნაკლებად შეიწოვება.

კუჭის ბოტოქსი

 კუჭის ბოტოქსი, სიმსუქნის მკურნალობის ერთ-ერთი არაქირურგიული მეთოდი,ეს მეთოდი გამოიყენება მათთვის ვისი სხსულის მასის ინდექსი 25 დან 30 შუალედშია ან როდესაც რამდენადაც ძნელი არ უნდა იყოს წონაში ვერ იკლებენ, ეს კუჭის ბოტოქსი კუჭის ზოგიერთ წერტილში ენდოსკოპიის მეთოდით ხორციელდება. ბოტოქსის პროცედურის შემდეგ კუჭზე ქირურგიული ჩარევის გარეშე კუჭის ბოტოქსით, მცირდება შიმშილის გრძნობა, ხოლო გაჯერების  შეგრძნება უფრო დიდხანს იგრძნობა.  წონის დაკლება მიიღწევა სწორი დიეტით და ვარჯიშით.  იგი გამოიყენება იმ პაციენტებისთვის, რომლებსაც არ აქვთ საკმარისად ჭარბი წონა ბარიატრიული ქირურგიისთვის (BMI 25-35 შორის) და არ შეუძლიათ წონაში დაკლება, მიუხედავად ყველა მცდელობისა.  ბარიატრიული ქირურგია რეკომენდებულია მათთვის, ვისაც სხეულის მასის ინდექსი 35-ზე მეტი აქვს.

სიმსუქნის ქირურგია არ გამოიყენება ყველასათვის, ვისაც წონის დაკლება სურს.  ადამიანს უნდა ჰქონდეს ისეთი ჭარბი წონა, რომ საფრთხე შეუქმნას მის ჯანმრთელობას და უნდა აკმაყოფილებდეს ოპერაციის გარკვეულ პირობებს. 

ეს პირობები შემდეგია:

•  • ბარიატრიული ქირურგიის ასაკობრივი ზღვარი იყო 18-56 წელი, ეს ზღვარი შემცირდა 12 წლამდე.  თუმცა, პედიატრიულ ჭარბწონიან პაციენტებში ოპერაცია არ ტარდება, თუ სიტუაცია სერიოზული არ არის.
•  • 60 წელს გადაცილებულ ჭარბწონიან პაციენტებში გათვალისწინებულია პირის ჯანმრთელობის პრობლემები.
•  • ოპერაციამდე პაციენტს უნდა ჰქონდეს გამოცდილი წონის დაკლება სპორტით და დიეტით მაგრამ უშედეგოდ.
•  • სიმსუქნესთან ერთად ისეთი დაავადებების გაჩენა, როგორიცაა ტიპი 2 დიაბეტი, ჰიპერტენზია და გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები ადამიანში ასევე საჭიროებს მკურნალობას.
•  • ადამიანს არ უნდა იყოს ნარკომანი და ალკოჰოლიკი.
•  • ადამიანის სხეულის მასის ინდექსი უნდა იყოს 35-40-ზე მეტი.
•  • პაციენტს არ უნდა ჰქონდეს ჯანმრთელობის პრობლემები, რომლებიც ხელს უშლის ოპერაციას და უნდა იყოს ჰორმონალურად ნორმალური.

 ბარიატრიული ქირურგია არ არის შესაფერისი პაციენტებისთვის, რომლებსაც აქვთ მოწინავე სიმსივნე, ქრონიკული და ფსიქოლოგიური პრობლემები, ჰიპერტენზია და ორსულობის დროს.

 წინასაოპერაციო პერიოდში პაციენტს ექიმები დეტალურად უტარებენ გამოკვლევებს.  შემდეგ პაციენტს აინფორმავიას აწვდიან. სამკურნალოდ შეყვანილი პაციენტი ასევე ფასდება გულმკერდის დაავადებების, კარდიოლოგის, ფსიქიატრის, ენდოკრინოლოგიის, ანესთეზიოლოგის და მეტაბოლური დაავადებების განყოფილებებში.  ოპერაციამდე ბოლო ეტაპზე პაციენტს უტარდება სხვადასხვა ლაბორატორიული გამოკვლევები, კუჭის ენდოსკოპია და მუცლის ღრუს ექოსკოპია.

 პაციენტის სწორი შერჩევით და სწორი ქირურგიული ტექნიკით, გამოცდილ ცენტრებში და გამოცდილ ხელებში გამოყენებული ბარიატრიული ოპერაციის გვერდითი მოვლენები არ გამოისახება.

 პოსტოპერაციულ პერიოდში რეგულარულად უნდა მიმართოთ ექიმს, ფსიქიატრს და დიეტოლოგს.

 წონის დაკლება ოპერაციის შემდეგ

 ბარიატრიული ოპერაციის შემდეგ წონის დაკლება პირდაპირ კავშირშია თქვენს მიერ შეძენილ და შენარჩუნებულ ჩვევებთან.  ზოგადი წონის დაკლება გრძელდება 1 წლის განმავლობაში.  თუმცა, ბარიატრიული ოპერაციის შემდეგ, თქვენ უნდა შექმნათ ახალი კვების რეჟიმი, ყურადღება მიაქციოთ ცილაზე დაფუძნებულ დიეტას და სცადოთ ვარჯიში.  ამ პროცესში მნიშვნელოვანია, რომ არ შეწყვიტოთ კონტაქტი ექიმთან და დიეტოლოგთან.

როდის შემიძლია სპორტის დაწყება ბარიატრიული ოპერაციის შემდეგ?

 ბარიატრიული ოპერაციის შემდეგ შეგიძლიათ დაიწყოთ სპორტი ნებისმიერ დროს.  თუმცა, თავიდანვე არ უნდა შეუდგეთ სიძნელეებს.  დასაწყისისთვის საკმარისია სწრაფი სიარული, რომელსაც მაქსიმუმ 40 წუთი დასჭირდება.  ოპერაციიდან მე-15 დღიდან შეგიძლიათ ცურვა, სირბილი და დაიწყოთ სპორტის სახეობა, როგორიცაა იოგა ან პილატესი.  თქვენ ასევე შეგიძლიათ გააკეთოთ რთული ვარჯიშები, რომლებიც საჭიროებენ სიმძიმეს მე-2 თვის დასრულების შემდეგ.  წინააღმდეგ შემთხვევაში შეიძლება შეგექმნათ სახსრებისა და გულის რითმის პრობლემები.

როდის შემიძლია დავორსულდე სიმსუქნის ოპერაციის შემდეგ?

 თუ თქვენ გაიკეთეთ ყდის გასტრექტომია, შეგიძლიათ დაორსულდეთ პირველი წლის ბოლოს.  თუმცა, თუ თქვენ გაგიკეთებიათ უფრო რთული ოპერაცია, გარდა ყდის გასტრექტომიისა, მიზანშეწონილია დაორსულდეთ მე-18 თვიდან.  მამობისთვის საჭირო დრო არის 1 წელი მამაკაცებისთვის სიმსუქნის ოპერაციის შემდეგ. უფრო ადრეულ პერიოდში სიმსუქნე შეიძლება ეპიგენეტიკურად გადაეცეს მამიდან შვილს.

ცვივა თუ არა თმა სიმსუქნის ოპერაციის შემდეგ?

 ჩვეულებრივ, თმის ცვენა არ ხდება ბარიატრიული ოპერაციის შემდეგ.  თუმცა, მას შემდეგ, რაც კან ქვეშ ცხიმის რაოდენობა მცირდება, შეიძლება მოხდეს კანის გათხელება და თქვენი თმის ფოლიკულები შეიძლება შესუსტდეს და გაცვივდეს.  ამ სიტუაციის თავიდან ასაცილებლად, შეგიძლიათ გამოიყენოთ ვიტამინის დანამატები, როგორიცაა სპილენძი, სელენი, თუთია და ბიოტინი ექიმთან კონსულტაციის შემდეგ.